Viambishi vya kimofolojia katika lugha ya kiswahili

Abstract

Utafiti huu unashughulikia suala la viambishi vya mofolojia katika Kiswahili ili kubainisha tofauti kati ya viambishi hivi. Utafiti ulianza na utangulizi ambapo mtafiti alishughulikia dhana ya istilahi mofolojia, historia ya matumizi yake na aina zake, Utafiti ulitegemea nadharia ya Mofolojia Leksia kwa Uchambuzi wa data.Utafiti ulihitimisha kuwa  tunaweza kutofautisha aina mbili za viambishi.Aina ya kwanza ni viambishi ambavyo huongezwa kwenye mzizi wa neno hivyo kutupa maana mpya bila kubadilisha aina ya neno maana ikiwa neno ni nomino. , hubakia kuwa nomino, na ikiwa ni kitenzi, hubakia kuwa kitenzi, na ikiwa ni kivumishi, hubakia kuwa kivumishi, aina hii ya viambisi inaitwa viambishi vya unyambulishaji wa maneno. Tunaweza kufafanua aina hii ya viambishi vya kimofolojia kwamba ni: viambishi vya unyambulishaji wa maneno vilivyoongezwa kwenye mizizi ya maneno, kutupa maana mpya bila kubadilisha aina ya neno.  Ama aina ya pili ya viambishi vinapoongezwa kwenye mzizi wa neno hubadilisha maana na aina ya neno, yaani neno kabla ya kuongeza kiambishi huweza kuwa nomino, baada ya kuongezwa huwa ni kitenzi. , na inaweza kuwa kivumishi, na baada ya kuongeza inakuwa kitenzi, lakini pia si lazim tunapoongezwa viambishi hivi tunapata neno jipya. Na tunaweza kufafanua aina hii ya viambishi vya kimofolojia kama ifuatavyo: Viambishi vya uundaji wa maneno vinavyoongezwa kwenye mizizi ya maneno, hivyo kutupa neno jipya lenye maana mpya tofauti na neno la kwanza, hivyo basi kuhamisha neno kutoka uwanja mmoja wa kisemantiki hadi uwanda mwingine wa kisemantiki.